Bij het voorbereiden van een dansworkshop wil het nog wel eens voorkomen dat ik heel lang stilzit. Te lang. Achter m’n laptop zoek ik muziek, verdiep ik me in de achtergrond van een tekst, ontwikkel een rode draad. Als ik m’n laptop dichtsla en ik opsta, voel ik pas hoe verkrampt ik ben geraakt. M’n lijf vergeten. Precies het omgekeerde van waar ik het allemaal voor doe. Tegenstrijdig eigenlijk.

Toch is het soms de moeite waard. Vanmiddag was ik bezig met lied 839 uit het Liedboek. ‘Ik danste die morgen toen de Schepping begon’ heet het. Met als ondertitel ‘Heer van de dans’. Een lied met een aanstekelijke melodie. Je zou er prima op kunnen huppelen. Moet de organist het wel op zeker tempo spelen natuurlijk. De tekst van Ben Sleumer is geïnspireerd op het Engelse lied ‘Lord of the dance.’ Begin zestiger jaren schreef Sydney Carter dit lied over Jezus als Heer van de dans, sterker, Jezus als de Dans zelf. ‘I am the dance and I still go on.’ Een idee om nog eens bij stil te staan.

Maar nu niet. Ik duikel verder internet in en lees dat het lied al snel z’n weg vond in kerkelijke kringen en op allerlei samenkomsten vrolijk werd meegezongen. Het paste in de tijdsgeest. Ook buiten de kerk werd het lied populair. De versie van ‘The Dubliners’ verplaatsen je in gedachte naar een Ierse pub. En in de show van de Amerikaans-Ierse danser Flatley werd het nummer verkocht als ‘typisch keltisch’.

Maar hoe verleidelijk het ook mag klinken, Iers of Keltisch is de melodie niet. Carter gebruikte een lied uit de traditie van de Shakers: ‘The simple gift’. De Shakers staan erom bekend dat zij dansten in hun eredienst. Dat was hun ‘labour’, het werk dat hen te doen stond. In plaats van ‘Let’s pray’ was de oproep: ‘Let’s labour’. De banken gingen aan de kant en het dansen begon. Het is een kwestie van buigen, draaien en omkeren, dan kom je uiteindelijk goed terecht, en wel in de vallei van vreugde en liefde. Niet vreemd dat Carter zijn tekst over de dansende Jezus juist op deze Shakermelodie schreef.

Inmiddels ben ik door de zuigkracht van internet beland bij een filmpje met Shakerdansen. Nog even verder kijken dan. Kom ik bij een dans op het lied ‘Come life, Shaker life’. Volgt u mij nog? Op het eerste gezicht is dit niet een filmpje om in te blijven hangen. Het ziet er wat hoekig uit, de bewegingen van de mannen en vrouwen die zich als Shakers hebben verkleed. Toch zit er vaart en ingehouden kracht in de simpele bewegingen.

Ze staan tegenover elkaar en buigen ritmisch hun armen naar zich toe. Zo nodigen ze het leven, het eeuwig leven, uit om naar hen toe te komen. Mooi. Ze buigen zich naar voren en schudden hun armen los. ‘Shake, shake out of me, all that is carnal’. Wat zingen ze daar? ‘Schud alles uit me, wat vleselijk is, wat zinnelijk is.’ Begrijp ik het goed? Dansen ze, – hoe lijfelijk kan het zijn! – om alles wat lichamelijk is, er juist uít te schudden? Lijkt tegenstrijdig.

Ieder z’n tegenstrijdigheid, maar het geeft me te denken. En ik ben er nog niet over uitgedacht. Ik dans om m’n lijf te ervaren en te vieren als een door God gegeven geschenk. Als ik schud, – en ik schud me graag – dan schud ik m’n troublerende gedachtes eruit. Als de Shakers schudden, dan schudden ze het ‘vlees’ eruit. Zij schudden zich naar het eeuwig leven. Ik schud me naar het hier en nu. Ik dans op dezelfde muziek als zij, en voel me verward en verbonden. Tegenstrijdig – of niet?

Susanne de Jong-Tennekes

Foto van website https://www.pbslearningmedia.org/resource/the-shakers-ken-burns-the-shakers/the-shakers-ken-burns-the-shakers/
Shaker sisters demonstrate dance positions.
Photo credit: Fruitlands Museum, Harvard, Massachusetts.